Πόσο σωστά είναι ρυθμισμένη η αρτηριακή μας πίεση?

Η αυξημένη αρτηριακή πίεση (υπέρταση) είναι αποτέλεσμα διαταραχών της κεντρικής κυκλοφορίας του αίματος.

Αν δούμε το κυκλοφορικό μας σύστημα σαν ένα απλό κλειστό υδραυλικό σύστημα τότε είναι φανερό, ότι η πίεση (δύναμη) που ασκεί το υγρό (αίμα) στους σωλήνες (αρτηρίες) εξαρτάται:

1. από την ποσότητα του αίματος που υπάρχει στο σύστημα (εξαρτάται από τον όγκο του αίματος, την ισχή της αντλίας και την συχνότητα που συστέλλεται η αντλία),

2. από την διάμετρο των σωλήνων (αρτηριών).

Συνεπώς, για να μειώσουμε την πίεση πρέπει, είτε να μειώσουμε την ποσότητα του αίματος, είτε/και να αυξήσουμε την διάμετρο των αρτηριών. Όλα τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην υπέρταση μειώνουν την αρτηριακή πίεση μέσω επίδρασης σε κάποιον από αυτούς τους συγκεκριμένους μηχανισμούς.

Η σωστή ρύθμιση είναι αυτή που επιτυγχάνεται με ισορροπία μεταξύ της ροής του αίματος (φυσιολογική ποσότητα αίματος) και φυσιολογική διάμετρος των αρτηριών (χωρίς αγγειοσύσπαση ή αγγειοδιαστολή).

Ας δούμε όμως και τους άλλους τρόπους που μπορεί να ρυθμιστεί η πίεση.

1. Να μειωθεί υπερβολικά η ποσότητα του αίματος που προωθεί η καρδιά (ονομάζεται Καρδιακή Παροχή). Αυτό μπορεί να συμβεί αν χορηγήσουμε φάρμακο που μειώνει την ποσότητα του αίματος σε άτομο που δεν έχει αυξημένη ροή αίματος. Σ΄ αυτήν την περίπτωση, ναι μεν θα πέσει η πίεση, αλλά η τροφοδοσία των ιστών με οξυγόνο θα είναι μειωμένη λόγω της μειωμένης ροής του αίματος. Έτσι όμως, τα κύτταρα και τα όργανα θα υπολειτουργούν, με ότι αυτό συνεπάγεται. Επιπλέον, θα έχουμε και αγγειοσύσπαση - έναν εξαιρετικά επιβαρυντικό παράγοντα για εγκεφαλικά, εμφράγματα και άλλες καταστάσεις.

Αρτηριακή Πίεση 120/70 mm Hg

2. Να μειωθεί υπερβολικά η διάμετρος των μικρών αρτηριών (αγγειοδιαστολή), λόγω χορήγησης αγγειοδιασταλτικού φαρμάκου σε άτομο που δεν έχει αγγειοσύσπαση. Σ΄ αυτήν την περίπτωση η ομαλοποίηση της πίεσης θα συνοδευτεί από υπερβολική ροή του αίματος – κατάσταση που ενέχει μεγάλους κινδύνους ρήξης των αγγείων.

Αρτηριακή Πίεση 120/70 mm Hg

Δυστυχώς, αυτές οι καταστάσεις δεν είναι η εξαίρεση, αλλά ο κανόνας, όταν η επιλογή των φαρμάκων δεν είναι εξατομικευμένη.

Όπως έδειξαν μελέτες ερευνητών του ΛΑΪΚΟΥ νοσοκομείου που ανακοινώθηκαν στο 10^ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Υπέρτασης και στο 6^ο Διεθνές Συνέδριο Αιμοδυναμικής με έμφαση στην υπέρταση στην Γερμανία, με την χρησιμοποιούμενη τυχαία επιλογή των φαρμάκων μόνο σε 1 στους 7 ρυθμισμένους ασθενείς, η ρύθμιση της πίεσής τους συνοδευόταν από φυσιολογική ροή του αίματος και χωρίς αγγειοσύσπαση (η αγγειοσύσπαση είναι εξαιρετικά επιβαρυντικός παράγοντας που μπορεί να οδηγήσει σε εξασθένηση της καρδιακής λειτουργικότητας, σε ισχαιμικά εγκεφαλικά, σε απώλεια όρασης, σε νεφρική ανεπάρκεια, κ.α.). Οι μισοί ασθενείς (52%) είχαν αγγειοσύσπαση παρά την ρυθμισμένη πίεση. Και το χειρότερο, σε 1 στους 3 (29%) η ρύθμιση της πίεσης συνοδευόταν από μειωμένη ροή του αίματος και αγγειοσύσπαση - κατάσταση άκρως επιβαρυντική!!! Ίσως αυτό να εξηγεί και το γεγονός, ότι η ρύθμιση της πίεσης δεν προλαμβάνει τις επιπλοκές σε πολλούς ασθενείς.

Η ανάλυση των αιτιών αυτής της κατάστασης έδειξε, ότι τα λαμβανόμενα φάρμακα δεν συμβάδιζαν με τις διαταραχές της κυκλοφορίας του αίματος που εντοπίστηκαν. Κι αν σπεύσετε να κατηγορήσετε τον γιατρό, αυτό θα ήταν άδικο, αφού μέχρι πρότινος δεν ήταν δυνατό να διαγνωσθούν οι αιτίες που οδηγούν στην αύξηση της πίεσης (απαιτείτο καθετηριασμός της καρδιάς – μέθοδος αιματηρή, με κινδύνους και πολύ ακριβή), και συνεπώς, η μόνη επιλογή ήταν η τυχαία αντιμετώπιση.

Τα πράγματα άλλαξαν δραστικά με την ανακάλυψη της ψηφιακής ρεοκαρδιογραφίας – μίας μεθόδου δημιουργημένης για την NASA, για την παρακολούθηση των αστροναυτών της στα διαστημικά τους ταξίδια.

Η ρεοκαρδιογραφία είναι μία αναίμακτη, ανώδυνη, ακίνδυνη και οικονομική μέθοδος μέτρησης όλων των μηχανισμών που διαμορφώνουν την αρτηριακή πίεση (και της κατάστασης των υγρών, και της καρδιακής συσταλτικότητας, και της ύπαρξης αγγειοσύσπασης ή αγγειοδιαστολής), χωρίς την χρήση ραδιενεργών ή σκιαγραφικών ουσιών. Έτσι, η επιλογή των φαρμάκων γίνεται εντελώς εξατομικευμένα, σύμφωνα με τις υπάρχουσες διαταραχές στον καθένα ξεχωριστά. Από το 1998 έχει κριθεί σαν απαραίτητη ιατρική εξέταση από το national Center of Medicare Services των ΗΠΑ.

Τα αποτελέσματα της εξατομικευμένης προσέγγισης με την ρεοκαρδιογραφία είναι εντυπωσιακά, σύμφωνα με τις δημοσιευμένες μελέτες. Σε μελέτη της Mayo Clinic (Rochester), δημοσιευμένη στο Hypertension το 2002, η ρεοκαρδιογραφική αιμοδυναμική προσέγγιση είχε 70% μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στην ρύθμιση της πίεσης σε σχέση με την αγωγή των ειδικευμένων υπερτασιολόγων της κλινικής με σημαντικά καλύτερη ρύθμιση της αγγειοσύσπασης. Σε άλλη μεταγενέστερη πολυκεντρική μελέτη (CONTROL trial, 2005) η αποτελεσματικότητα ήταν 104% μεγαλύτερη με την ρεοκαρδιογραφική επιλογή της αγωγής από την καθιερωμένη τυχαία. Σε μελέτη των B. Sramec et al, δημοσιευμένης στο πιο έγκυρο περιοδικό, το «Hypertension» το 1996, σε 352 αρρύθμιστους επί πολλά έτη υπερτασικούς, με την χρήση της ρεοκαρδιογραφίας επιτεύχθηκε ρύθμιση της πίεσης στο 62% αυτών των ασθενών μόλις σε 3 εβδομάδες, και μάλιστα, στο 75% αυτών των ασθενών η ρύθμιση συνοδευόταν από φυσιολογική ροή του αίματος και χωρίς αγγειοσύσπαση (η ιδανική ρύθμιση, που αποτελεί τον σύγχρονο θεραπευτικό στόχο). Η σύγκριση με την τυχαία αγωγή είναι αποκαλυπτική: σωστή ρύθμιση σε περίπου 8 στους 10 με την εξατομικευμένη αγωγή έναντι 1 στους 7 με την τυχαία.

Αλλά και μία πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη Ελλήνων επιστημόνων (Γραμματικόπουλος Κ., Τσακίρης Α., Δούμας Μ.) στο 11^ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Υπέρτασης (2011) έδειξε, ότι με την ρεοκαρδιογραφική εξέταση και σε συγκεκριμένη κατηγορία αιμοδυναμικών διαταραχών, η αποτελεσματικότητα ενός ευρέως χρησιμοποιούμενου φαρμάκου εκτοξεύεται κοντά στο 80% (αγωγή με μόνο ένα φάρμακο). Επιπλέον δε, σε 6 στους 10 μπορεί να αποφευχθεί η άσκοπη χορήγηση της συγκεκριμένης κατηγορίας φαρμάκων που μελετήθηκε.

Τα νέα λοιπόν επιστημονικά δεδομένα δείχνουν, ότι από μόνη της η ρύθμιση της πίεσης δεν σημαίνει και πολλά, αν δεν συνοδεύεται και από φυσιολογική ροή του αίματος και χωρίς την ύπαρξη αγγειοσύσπασης. Σήμερα, ο στόχος αυτός είναι εύκολα επιτεύξιμος, χάρη στην ρεοκαρδιογραφική εξέταση, που εκτός της εξατομικευμένης επιλογής της θεραπείας, δίνει την δυνατότητα και της σωστής παρακολούθησης, αφού μπορεί να επαναλαμβάνεται όσο συχνά χρειάζεται.

αρχή σελίδας